Geslachtsziektes en soa’s: hoe voorkom je ze, en wat kun je er tegen doen als je ze hebt?

Iedereen die seksueel actief is heeft zonder twijfel het woord de afkorting SOA (Seksueel Overdraagbare Aandoening) voorbij zien komen. Ondanks het feit dat er veel voorlichting wordt gegeven, wordt er nog steeds aan onveilige seks gedaan, en dat is gevaarlijk, want voordat je het weet het je een geslachtsziekte te pakken. In deze blog gaan we dieper in op verschillende SOA’s, en de impact dat een geslachtsziekte op je leven kan hebben.

Wat is een SOA?

Zoals we hierboven al beschreven, is een SOA een geslachtsziekte dat over het algemeen wordt doorgegeven van de ene persoon op de andere tijdens het hebben van seks. Het is een besmettelijke ziekte dat dus wordt overgedragen door onveilig vrijen. Er bestaan veel verschillende soorten SOA’s. Sommige geslachtsziektes zijn te behandelen, maar ze zijn allemaal zeer onprettig. Tijdens de seks kiezen sommige mensen er in de hitte voor om het voorbehoedsmiddel in het nachtkastje te laten liggen, maar dat is zeer onverstandig.

De afkorting SOA is dus een verzamelnaam voor verschillende seksuele aandoeningen. Het is belangrijk dat je meteen een huisarts raadpleegt als je bepaalde symptomen krijgt. Als je SOA zo snel mogelijk wordt verholpen dan kun je geen andere mensen besmetten, en heb je hopelijk je lesje geleerd. Als je te lang wacht met een behandeling dan kan dat ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid.

Aan welke symptomen kun je een SOA herkennen?

Als je onveilige seks hebt gehad, en je hebt een geslachtsziekte opgelopen, dan duurt het niet lang voordat je symptomen van die ziekte gaat krijgen. Het kan ook zijn dat je geen klachten ervaart, maar wel een geslachtsziekte hebt, dat is een scenario waar niemand op zit te wachten, want dan weet je zelf niet dat je het hebt, maar je besmet dan onbewust ook andere mensen.

In het geval van vrouwen zal er ongewone vaginale afscheiding en een sterke kleur of geur aan die afscheiding zitten. Pijn in de onderbuik is niet ongewoon, en er kan bloedverlies ontstaan. Ook het ontstaan wat wratten en zweertjes kunnen duiden op een SOA. Je weet als vrouw zelf hoe je vagina eruit ziet en voelt wanneer het gezond is, dus afwijkingen zul je al snel door hebben.

Mannen zullen ook te maken krijgen met jeukende en pijnlijke elementen op het geslachtsorgaan. Het begint vaak bij roodheid, wratjes, jeuk, en blaasjes op de eikel of op de penis zelf. Als de balzak is opgezwollen dan is dat ook een signaal, evenals pus of doorlopend waterige afscheiding uit de plasbuis. Dit zijn allemaal symptomen dat het niet goed zit.

Hoe krijg je een SOA?

Een SOA wordt meestal doorgegeven door het hebben van onveilige seks. Met onveilige seks bedoelen we niet alleen het penetreren van de penis in de vagina. Het omvat elk contact op seksueel gebied, dus je vingers of een seksspeeltje kunnen ook een geslachtsziekte overbrengen. Alle manieren van seks hebben kunnen dus een ziekte overbrengen. Vaginaal, oraal, anaal, en via de vingers of speeltjes.

Je kunt een SOA echter ook oplopen door geen seks te hebben, dan hebben we het bijvoorbeeld over HIV, of Hepatitis B (we zullen verderop in deze blog alle SOA’s afzonderlijk toelichten). Dit kan door bloed op bloed contact. Als je bijvoorbeeld aan vechtsport doet, of een tatoeage laat zetten met een naald die eerder is gebruikt bij iemand die een overdraagbare ziekte heeft. Tijdens anale seks ontstaan er regelmatig kleine scheurtjes in de anus, die gaan bloeden. Om deze reden hebben mannen die seks hebben met mannen vaker HIV, Aids, en Hepatitis B.

Welke risicogroepen hebben meer kans op een SOA?

Er zijn bepaalde risicogroepen die meer kans op een geslachtsziekte hebben. Voor deze mensen is het verstandig om regelmatig een test te doen bij de GGD, of een zelftest doen. Als jij in jezelf tot deze risicogroep rekent dan heb je een verhoogde kans op een geslachtsziekte. Als je het idee hebt dat je een SOA hebt dan is het altijd slim om jezelf te laten testen. Bij verschijnselen van een geslachtsziekte moet je je altijd laten testen, laat daar geen twijfel over bestaan. Want je hebt er niet alleen zelf last van, je kunt er ook andere mensen mee opzadelen.

Mensen die jonger dan 25 jaar zijn hebben een verhoogde kans op een SOA, omdat deze groep gemiddeld vaker van bedpartner wisselt dan iemand van bijvoorbeeld 40 jaar. Ook prostituees en klanten van prostituees behoren tot deze groep. Ook als al een keer een SOA hebt gehad dan loop je een verhoogde kans, en als je al man regelmatig seks hebt met een andere man dus ook.

Welke SOA’s bestaan er allemaal?

Helaas bestaan er meerdere SOA’s. De meeste geslachtsziektes zijn goed te verhelpen, maar het is geen pretje om ze te hebben. Daarnaast hebben veel mensen last van schaamte, en gaan daarom veel te laat naar een huisarts, de GGD, of een SOA-poli. Voor mensen die liever thuis willen testen of ze een SOA hebben, hebben we SOA-testen in ons assortiment. De ene geslachtsziekte is beter te verhelpen dan de andere, maar de symptomen kunnen verschillen. We hebben hieronder een lijstje met de meest voorkomende SOA’s geplaatst, en in het kort een toelichting gegeven over de ziekte.

Trichomonas

We beginnen bij de SOA waar de meeste mensen nog nooit van hebben gehoord. Trichomonas wordt veroorzaakt door een parasiet, en wordt voornamelijk overgedragen via vaginale seks. De symptomen bij vrouwen zijn vaak vaginale jeuk, rode schaamlippen, pijn bij het plassen, en stinkende vaginale afscheiding.

Chlamydia

Chlamydia is de geslachtsziekte die het meeste in Nederland voorkomt. Je kunt deze ziekte hebben zonder dat je er iets van merkt, en het daarom onbewust doorgeven. Als er wel symptomen zijn dan is dat vooral jeuk en pijn bij het plassen (bij zowel mannen als vrouwen), een vieze groene afscheiding (ook bij beide geslachten), en bij mannen pijn in de balzak tijdens het poepen.

Syfilis

Syfilis komt met name voor bij mannen die seks hebben met mannen. Het wordt veroorzaakt door een bacterie, maar is gelukkig goed te behandelen. Je kunt deze geslachtsziekte herkennen aan een zweertje (bijvoorbeeld in de anus), griepklachten, wratjes bij de geslachtsdelen, en vlekjes op het lichaam

Genitale wratten

Zoals de naam doet vermoeden zijn genitale wratten kleine wratjes die grijze of rood van kleur zijn, en ongeveer een halve centimeter groot zijn. Ze zitten in rondom de geslachtsdelen, en kunnen vervelend aanvoelen. Ze zijn niet gevaarlijk, maar wel heel besmettelijk. In Nederland zijn ze goed te behandelen, dus ga vooral naar de dokter voor een zalfje.

Schurft

Schurft is meteen te herkennen aan de heftige jeuk die deze mijt veroorzaakt. Schurft is een huidziekte, en hoeft niet per definitie worden overgedragen via seksueel contact, maar het is wel mogelijk. De ziekte kan makkelijk overgedragen worden en zorgt voor jeuk, plekjes, en wondjes. Het is makkelijk te behandelen met een permetrine crème

Gonorroe

Als je pijn of een branderig gevoel bij het plassen hebt dan bestaat de kans dat je last hebt van gonorroe, een geslachtsziekte die je ook kunt hebben zonder dat je er iets van merkt. Vaak is er ook een groene afscheiding zichtbaar, en kan de persoon die deze SOA heeft last krijgen van keelpijn. Ook deze SOA is in Nederland goed te behandelen.

Schaamluis

Schaamluizen zijn bijzonder vervelend, en zorgen voor een intense jeuk rondom de geslachtsdelen. Maar schaamluizen kunnen ook voor jeuk op andere plekken zorgen, zoals de anus en oksels. Het zijn kleine insecten die zich net zoals hoofdluis in je huid en haar nestelen. Ze kunnen ook eitjes leggen, dus het is belangrijk dat je schaamluis snel laat behandelen.

HIV

Het HIV-virus is een SOA die zeer serieus genomen moet worden, want het kan Aids veroorzaken als het niet goed wordt behandeld. Je moet bij symptomen er dus snel bij zijn. Het komt veel voor bij mannen die seks hebben met mannen. de symptomen lopen uiteen, van koorts, huiduitslag, keelpijn, en zware hoofdpijn. Als je het vermoeden hebt dat je HIV hebt moet je meteen naar de huisarts.

Hepatitis B

Ook Hepatitis B is een SOA die vaak wordt overgedragen door mannen die seks hebben met mannen. Het virus veroorzaakt een ontsteking aan de lever, en kan door bloedcontact en/of onveilig vrijen worden overgedragen. Je kunt jezelf laten inenten tegen dit virus. De klachten variëren van geelzucht, hoofdpijn, licht gekleurde ontlasting, donkere urine, jeuk, en chronische vermoeidheid.