Praat jij al met jouw kind over seks?

Voor sommigen is het appeltje eitje om over seksualiteit en seks te praten, voor anderen is het wat lastiger. Het komt dan ook meer dan eens voor dat ouders met hun mond vol tanden staan als hun kind vragen heeft over seks. Hoe moet je nu eigenlijk omgaan met je oogappeltje als hij of zij met deze directe en misschien ook wel een beetje ongemakkelijke vragen komt?

Vragen over seks, of toch niet?

Het is heel normaal als jouw kind vragen heeft over het menselijk lichaam. Kinderen zijn namelijk niet alleen ontzettend nieuwsgierig, maar ook nog eens hartstikke pienter. Misschien is het je jonge zoontje wel opgevallen dat hij een piemeltje heeft, en de meisjes uit zijn klas niet. Of misschien heeft je dochter die net in de puberteit zit vragen over haar groeiende borsten en waarom haar vriendinnen dat nog niet hebben. Dit soort vragen worden vaak meteen als iets seksueels gezien. Het gaat immers over piemels en borsten!

Toch zijn dit geen seksuele vragen, maar vragen of onzekerheden over het (eigen) lichaam. Eigenlijk zijn dit dus geen ander soort vragen dan wanneer ze vragen waarom ze blauwe ogen hebben of hoe het kan dat iemand uit de klas langer is dan zij zelf zijn. Je hoeft dus als ouder niet te schrikken als je kind van zeven opeens over zijn piemel of haar vulva begint. Jonge kinderen zijn zich nog niet bewust van seks en seksualiteit, ze zijn zich alleen bewust van hun eigen lichaam!

Vragen over seks

Toch komt het moment een keer dat jouw kind het masturberen ontdekt, ergens hoort dat iemand het had over seks of per ongeluk op het internet porno tegenkomt. En reken maar dat er dan vragen gaan komen. Wat zijn nou dingen die je wel of niet kan zeggen? Hoe moet je vragen beantwoorden? Misschien vind je jouw kind wel veel te jong voor al die sekspraat! Moet je er dan überhaupt wel over praten? Het antwoord op deze vraag is: ja.

Er is voor kinderen geen minimumleeftijd om het over seksualiteit te hebben. En wanneer kinderen met vragen hierover komen is heel verschillend. De een vraagt op zijn achtste wat een condoom is, de ander komt pas op zijn 15^e met vragen over seksualiteit. Het is voor ieder kind wel erg belangrijk voor een gezonde seksuele ontwikkeling om over seksualiteit te kunnen praten. Het is immers ook normaal! Iedereen komt er vroeg of laat op de een of andere manier mee in aanraking. En je hebt dan liever dat je kind de informatie van jou heeft dan dat ze zelf op het internet gaan zitten zoeken, toch?

Maak het bespreekbaar!

Seksualiteit wordt gelukkig een steeds minder moeilijk onderwerp om over te praten. En dat is belangrijk, want als jij niet over seksualiteit kunt of durft te praten, geef je eigenlijk het signaal af dat je over seks niet hoort te praten. Dat het taboe is. Dat je je ervoor schaamt, of dat het niet normaal is. Als ouder wil je natuurlijk dat je kind naar jou toekomt als er iets is, als hij of zij vragen heeft. En dat zal niet gebeuren als je er niet over wilt of kunt praten. Dus wanneer jouw jonge koter komt met de vraag “waarom staat mijn piemeltje omhoog”, dan kun je beter eerlijk en meteen antwoord geven, dan reageren met “daar hebben we het wel over als je ouder bent”. Dit geeft jouw kinderen het gevoel dat ze altijd met alles bij jou terecht kunnen, hoe fijn is dat!

Praten is dus belangrijk, maar hoe doe je dat?

We snappen dat het soms nog lastig kan zijn om iets goed uit te leggen aan je kind. Welke woorden moet je gebruiken, wat snapt hij of zij al wel en wat niet? Hoever moet je gaan in de uitleg en wanneer moet je het gaan hebben over voorbehoedsmiddelen? We hebben voor jou per leeftijdscategorie wat tips opgesteld, om het wat makkelijker te maken!

Peuters en kleuters

Jazeker, het praten over het menselijk lichaam en seksualiteit begint hier al! Wanneer jouw kind een oprechte vraag heeft, verwachten ze een eerlijk antwoord. Gebruik hiervoor de volgende tips:

• Pas je aan op het niveau van je kind. Een jong kind van rond de vier zal niet begrijpen wat je met woorden als penis, vagina, geslachtsgemeenschap en soa’s bedoelt. Woorden als piemel, plasser, knuffelen en vrijen zal het wel begrijpen
• Je hoeft niet in detail uit te leggen dat tijdens de seks de penis in de vagina gaat, wat voor seksstandjes er zijn en dat je seksspeeltjes kunt gebruiken, dat snappen ze namelijk nog niet. Kinderen snappen het echter wel als je uitlegt dat seks of vrijen iets intiems is wat mensen doen als ze van elkaar houden
• Leg uit wat wel en niet gepast is. Kinderen zijn nieuwsgierig en proberen graag dingen uit, zoals het zitten aan hun eigen lichaam. Je kunt ze echter nu al uitleggen dat het niet zo netjes is om aan zichzelf te zitten als er anderen in de buurt zijn
• Op deze leeftijd kun je het ook al hebben over de verschillende seksualiteiten. Hierbij moet je je natuurlijk wel weer aanpassen op het niveau van het kind. Je kunt bijvoorbeeld dat mannen van zowel vrouwen als mannen kunnen houden. Door al vroeg mee te geven dat het oke is om te houden van wie je wil houden, zal je kind deze waardevolle lessen de rest van zijn of haar leven met zich meedragen

Basisschool

De vragen zullen steeds wat lastiger gaan worden. In plaats van dat er wordt gevraagd wat iets is, zullen ze vragen waarvoor het is of hoe je iets gebruikt.

• Ook hier pas je je gewoon weer aan op het niveau van je kind. Naarmate ze ouder worden, zullen ze ook meer begrijpen. Zo zullen ze het beter begrijpen hoe zwangerschappen werken en ontstaan. Je mag dus in deze leeftijdscategorie wat uitgebreider zijn in je uitleg als het kind hierom vraagt
• Een mooi voorbeeld van een ‘waarvoor gebruik je het’ vraag, is het condoom. In dat geval hoef je niet te vertellen dat condooms onder andere worden gebruikt om soa’s te voorkomen. Ze hoeven namelijk nog niet te weten wat een soa is. Vertel ze in plaats daarvan simpelweg dat mensen condooms gebruiken tijdens het vrijen als ze nog geen baby’s willen. Afstemmen op het niveau van je kind dus!
• Vind je het moeilijk om in te schatten hoeveel je kind al weet? Vraag dan voordat je de vraag beantwoord, wat ze er zelf al over weten! Zo kun je ze eenvoudig verbeteren en eventueel aanvullen

Eind basisschool, begin middelbare school

Ah, het begin van de puberteit. Wat een heerlijk ingewikkelde, frustrerende en onzekere fase is dit toch. Was er maar iemand die je er destijds op had kunnen voorbereiden… Oh wacht, dat kun jij nu zelf bij je eigen kinderen!

• Het is belangrijk om je kind goed voor te bereiden op de puberteit. Kun je je zelf nog herinneren hoe onzeker of vertwijfeld je was over je veranderende lichaam? Dat zijn alle andere (soon to be) puberende kinderen ook. Praat er daarom over met je kind. Laat weten dat het oke is om er vragen over te hebben, dat ze niet de enige zijn die veranderingen ondergaan. Vertel ze bijvoorbeeld over je eigen ervaringen! Hoe jij je voelde toen je de eerste veranderingen merkte bij jezelf?
• Een goede voorbereiding op de puberteit is erg belangrijk. Zo moeten dochters weten hoe hun menstruatie zal zijn en hoe je maandverband, inlegkruisjes en tampons gebruikt. En de zonen wat een zaadlozing is en hoe een eerste zaadlozing kan zijn. Dit zijn allemaal menselijke veranderingen die er nou eenmaal bij horen, en bij de een komt de puberteit nou iets eerder dan de ander. Laat ze weten dat alles wat ze te wachten staat normaal is. Het is helemaal niet erg of beschamend is als ze een natte droom hebben gehad of als ze hun eerste bh’s moeten kopen
• Masturberen wordt in deze leeftijdsfase ook wel eens ontdekt. Laat ook hiervan weten dat het oke is om uit te vogelen wat je kind fijn vindt en wat niet. Vind je dit toch wel een lastig onderwerp? Er bestaan talloze voorlichtingsboeken over masturbatie en seksualiteit voor (beginnende) pubers. Deze kun je aan je kind geven of gewoon ergens neerleggen. Kijk het boek wel eerst zelf een keer door, zodat je weet wat erin staat en je je wat beter kunt voorbereiden op eventuele vragen!

Puberteit

Dit is de periode dat kinderen echt seksueel actief kunnen worden. Het is daarom erg belangrijk dat ze goed weten hoe het werkt, wat wel en niet kan en waar ze terecht kunnen met vragen. En dat is bij jou, toch?

• Waar eerder de kinderen naar jou toekwamen met vragen, is het nu belangrijk om seksualiteit zelf bespreekbaar te maken met je kind. De puberteit is een onzekere periode, en de kans bestaat dan ook dat je kind niet goed naar je toe durft te komen met vragen. Hoe opener je bent, des te makkelijker het wordt voor je kind, maar toch kan het lastig blijven. Het is nu dus jouw taak om erover te beginnen. Dit kun je bijvoorbeeld doen naar aanleiding van iets dat hij of zij op school heeft gehoord of jullie samen op tv hebben gezien
• Zaken als soa’s, voorbehoedsmiddelen en vruchtbaarheid heb je voorheen nog niet hoeven te bespreken, omdat kinderen voor de puberteit over het algemeen niet seksueel actief zijn. Nu ze dat wel kunnen worden in de puberteit, is het belangrijk om uit te leggen hoe je veilige seks kunt hebben. Maar ook wat eventuele risico’s zijn en laat heel duidelijk weten wat grenzen zijn. Het is ook belangrijk om uit te leggen hoe ze die zelf kunnen aangeven
• Wees transparant over seks. Vertel ze hoe een gezonde seksuele relatie eruit ziet, waarbij beide partners gelijk zijn aan elkaar. Helaas komt het nog wel eens voor dat er weinig aandacht is voor (jonge) vrouwen tijdens hun (eerste) seksuele ervaringen. En dat is natuurlijk niet de bedoeling! Door je kinderen, zowel zonen als dochters, mee te geven dat iedereen gelijk staat aan elkaar, zorg je ervoor dat jouw kinderen een gezonde seksuele ontwikkeling doormaken en ze zelf en hun toekomstige partners gelukkig kunnen maken
• Ben open, eerlijk en helder. En peil bij je kinderen hoeveel ze al weten. Soms zeggen kinderen (voornamelijk pubers) dat ze iets al weten om van het onderwerp af te zijn, terwijl ze dat eigenlijk nog helemaal niet weten. Vraag dus altijd wat het kind al wel en niet weet, en of hij of zij kan herhalen wat je hebt uitgelegd
• Laat ze weten dat het oke is om met vragen over anticonceptie naar jou toe te komen. Misschien twijfelt jouw dochter over de pil, of wil ze misschien liever een spiraaltje? Dit zijn soms lastige keuzes, en dan is het fijn om dat met een ouder te kunnen bespreken. Of misschien dat jouw zoon eigenlijk wel seks wil met iemand, maar zelf geen condooms durft te kopen. Hoe opener jij bent over anticonceptie, des te groter de kans is dat ze naar jou toekomen met vragen en dus op de hoogte zijn van hoe je veilig moet vrijen. En hoe meer ze hiervan op de hoogte zijn, des te veiliger ze later seks zullen hebben.

Praten = gezonde seksualiteit

Hoe meer je dus praat en open bent over seksualiteit met je kind, des te groter de kans dat jouw kind er ook open en eerlijk over is. Je vergroot hiermee de kans op een gezonde seksuele ontwikkeling bij je kinderen. Ook is de kans groter dat ze later verstandige keuzes maken en ervoor kiezen om op een veilige manier seks te hebben. En meer kun je toch niet van ze verlangen?

Meer blogs lezen?

In ons interview met Kim Holland hebben we het ook al gehad over praten met kinderen over seks(ualiteit). Maar het kan best zijn dat dit helemaal niet zo’n relevante blog voor jou was omdat je geen kinderen hebt. Misschien dat onze blogs over de verschillende genders of masturberen wel meer voor jou zijn. We bloggen iedere maandag, so stay tuned!