We hebben het in onze vorige blogs gehad over genderidentiteiten. In onze blog over bi-genders hebben we het gehad over personen die zich zowel man en vrouw voelen. Deze mensen voelen zich dus niet per definitie man en vrouw. In deze blog gaan we dieper in op de term ‘genderneutraal’. Wat is dat eigenlijk? En hoe identificeren mensen zich die zichzelf als genderneutraal zien? Lees snel verder.
- Wat betekent de term genderneutraal?
- Genderneutraliteit in opvoeding
- Genderidentiteit in de werksfeer
- Genderneutraliteit in de maatschappij
- Situatie in Nederland
Wat betekent de term genderneutraal?
Als we de term ‘genderneutraal’ opzoeken in de Dikke van Dale dan staat ‘geen onderscheid makend tussen de seksen en daaraan toegeschreven eigenschappen, gedragingen en voorkeuren’. Iemand die zich als genderneutraal identificeert, ziet zichzelf niet als man of vrouw, maar als een persoon zonder sekse. In het opzicht van een relatie kiezen deze personen vaak ook voor een individu die zichzelf als zodanig ziet.
Als je het begrip ‘genderneutraal’ echt wil begrijpen, dan is het goed om het woord te ontleden. Gender heeft niet alleen betrekking op het biologische geslacht, in dit geval is dat een man of een vrouw, kijkend naar de penis en de vagina. De term ‘gender’ omvat alles wat hiermee te maken heeft. Opvoeding, spelen met auto’s en poppen, bepaalde kleding etc. Alles wat dus wordt gedefinieerd als iets wat ‘vrouwelijk’ en ‘mannelijk’ is. Iemand die zich als genderneutraal identificeert, laat zich niet in dat hokje stoppen.
Genderneutraliteit in opvoeding
Vroeger werd bepaald speelgoed toegeschreven aan jongetjes of meisjes. Ouders gaven hun kind bijvoorbeeld een auto als ze een zoon hadden en een pop aan een dochter. Als een jongen in die tijd met een pop speelde, dan werd dat als vreemd en storend gedrag gezien. Gelukkig wordt dat steeds minder, al is het in bepaalde culturen wel nog steeds het geval. Er zijn steeds vaker ouders die hun kind zelf laten bepalen waarmee ze spelen en wat voor kleding ze dragen.
Ook op school wordt er steeds vaker aandacht besteed aan genderneutraliteit. Er wordt door leraren steeds meer gekeken naar individuele interesses. De ‘poppenhoek’ en de ‘bouwhoek’ verdwijnen steeds meer naar de achtergrond en maken plaats voor plekken die minder aan stereotiepe hoekjes voor jongens en meisjes zijn. Op deze manier voelt een kind zich vrijer om eigen interesses te ontwikkelen.
Genderidentiteit in de werksfeer
Er bestaan nog steeds beroepen die als typisch mannelijk en als typisch vrouwelijk worden gezien. Vroeger werd een leerling op de middelbare school vaker gestimuleerd om een opleiding voor een bepaald beroep te doen. We zien nog steeds dat bijvoorbeeld de beroepen automonteur en vrachtwagenchauffeur veelal door mannen worden uitgevoerd. Vrouwen zien we het meeste in de zorg, zoals kraamzorg of de verpleging. Het is wel zo dat genderneutraliteit steeds vaker wordt geaccepteerd op de werkvloer, maar totale acceptatie is nog zeker niet het geval.
Het is niet zo dat personen die zich als genderneutraal identificeren, vaak werkzaam zijn in een bepaalde beroepsgroep. Genderneutrale personen kunnen dezelfde functies uitvoeren als mensen die zich identificeren als man of vrouw. Dit geldt overigens ook voor personen die zich identificeren met een van de andere 65 genderidentiteiten die op dit moment zijn erkend, zoals a-genders. Iemand die genderneutraal is, kan dus in zowel ‘vrouwen- en mannenfuncties’ werkzaam zijn.
Genderneutraliteit in de maatschappij
We zien steeds vaker dat er in de maatschappij rekening wordt gehouden met personen die genderneutraal zijn. In sommige openbare gelegenheden zijn bijvoorbeeld de toiletten genderneutraal gemaakt en ook in sommige sportverenigingen wordt er rekening gehouden met genderneutraliteit. De Nederlandse Spoorwegen spreken reizigers al sinds 2017 aan met ‘beste reizigers’ in plaats van ‘dames en heren’ als ze iets omroepen door de intercom.
Als we kijken naar bedrijven, dan is onze oer-Hollandse Hema een van de winkels die rekening houdt met genderneutrale personen. Het bedrijf maakt kleding op een manier waardoor het voor genderneutrale personen aantrekkelijk wordt om te kopen. Op de kledingafdeling is er geen bordje met ‘kleding voor jongens’ of ‘kleding voor meisjes’ te vinden, maar ‘kleding voor kinderen’. Op deze manier wordt er afstand gedaan van het stereotype.
Situatie in Nederland
In tegenstelling tot veel andere landen in de wereld, is Nederland vrij tolerant als het gaat om genderexpressie. In de bevolking van onze maatschappij zelf is echter nog steeds veel sprake van racisme op dit gebied. In het geval van de overheid is daar zo goed als geen sprake van. Het is wel een langdurig proces, want wetten kunnen niet zomaar worden herschreven. Daar gaan veel debatten en andere discussies aan vooraf. Er werd wel op dit gebied in 1993 een mijlpaal bereikt.
Vanaf 1993 is het namelijk mogelijk voor ouders om het geslacht van een pasgeborene uit te stellen wanneer de geboorte bij de gemeente wordt gemeld. Dit kan tot drie maanden worden uitgesteld. Daarna moet er iets worden ingevuld. Er werd vrijwel nooit gebruik van gemaakt, tot in 2018. Toen werd op basis van een uitspraak van een rechtbank een X geplaatst in het paspoort van een genderneutraal persoon die de zaak had aangespannen.