Soa bij vrouwen… Laten we het eens hebben over de minder glamoreuze kant van seks. Want hoewel seks een belangrijk onderdeel is in ons menselijk leven, zitten er ook mindere kanten aan. Het is dus belangrijk om te weten wat er mogelijk op de loer ligt als je je lichaam openstelt voor ondeugende avontuurtjes. In dit artikel gaan we het hebben over een soa bij vrouwen.
- Wat is een soa
- Soa bij vrouwen: hoe kom je eraan?
- Praat over soa’s
- Testen op soa’s
- Het belang van een soa-test
- Incubatietijd bij soa
- Bescherm jezelf tegen een soa
- Veelvoorkomende soa bij vrouwen
- Soa bij vrouwen en de zwangerschap
- Wat merk je van een soa
- Verschillende symptomen bij een soa
- Geen symptomen maar wel een soa
- Onbehandelde soa bij vrouwen
- Het belang van controles
- Extra risicofactoren
- Preventie methoden
- Soa’s en zwangerschap
- Behandeling en ondersteuning bij soa
- Feiten en fabels over soa’s
- Het belang van educatie
Wat is een soa
Soa’s – oftewel seksueel overdraagbare aandoeningen zijn de ongewenste partycrashers die zich verspreiden via seksueel contact. Deze vervelende micro-organismen in de vorm van bacteriën, virussen of parasieten houden ervan om de boel te verstoren in je geslachtsdelen, anus, mond of zelfs in je bloedbaan. Seksueel overdraagbare aandoeningen worden doorgegeven van persoon tot persoon tijdens seksueel contact. Dit gebeurt bij zowel vaginale, anale als orale seks.
Soa bij vrouwen: hoe kom je eraan?
We kunnen concluderen dat een soa dus echt iets is wat je niet wil krijgen. Het vervelende is dat seksueel overdraagbare aandoeningen toch op allerlei manieren jouw lichaam kunnen binnendringen. Als vrouw kun je besmet raken met een soa door vaginale, anale of orale seks met een besmette partner. Ja, ook van orale seks kun je een soa oplopen. Het is dus belangrijk om, wanneer je je sekspartner bijvoorbeeld gaat pijpen, ook na te denken over bescherming. Bescherming bij orale seks is iets waar mensen niet altijd bij stilstaan.
Praat over soa’s
Laten we het even hebben over de olifant in de kamer – of beter gezegd, in de slaapkamer. Want waarschijnlijk vind je het praten over soa’s en seksuele bescherming niet bepaald het meest sexy gespreksonderwerp. Maar je krijg er wel een dosis gemoedsrust en duidelijkheid voor terug. En dat is het wel waard, toch? Het is altijd belangrijk om open en eerlijk te communiceren over mogelijk aanwezige soa’s met je (bed)partner. Onderwerpen zoals seksuele geschiedenis, recentelijke soa-testen of het gebruik van bescherming zijn belangrijk.
Testen op soa’s
Het doen van een soa-test is de perfecte manier om jezelf en je bedpartner gerust te stellen dat je seksuele gezondheid in topconditie is. Er zijn verschillende opties voor een soa-test. Zo kun je naar de GGD of naar de huisarts of kun je ervoor kiezen om thuis zelf je test af te nemen. Bij een soa-test wordt er een monster genomen om een mogelijke soa bij vrouwen op te sporen. Dit kan een uitstrijkje vanuit je vagina zijn maar ook een bloedtest of urinetest. Dit is afhankelijk van de soort SOA waar naar gezocht wordt. De monsters worden dan naar een laboratorium gestuurd en worden daar zorgvuldig onderzocht en geanalyseerd. Ondertussen wacht jij op de uitslag.
Het belang van een soa-test
Het is belangrijk om regelmatig een soa-test te (laten) doen. Dit is nou eenmaal een essentieel onderdeel van verantwoordelijke en veilige seks. Als je een soa-test hebt gedaan en een goede uitslag hebt ontvangen, is dat natuurlijk super. Maar als je daarna weer onveilige seks hebt is die uitslag natuurlijk meteen niet meer geldig. Houd daar altijd rekening mee – een soa kan ieder moment binnensluipen. Soms zelfs makkelijker dan jij zelf denkt, bijvoorbeeld via voorvocht vanuit de penis of vagina.
Onveilige seks met iemand die niet je vaste partner is brengt risico’s met zich mee. Dus mocht je seks hebben met wisselende sekspartners, maak er dan een gewoonte van om regelmatig een soa-test te doen. Misschien voelt het nog wat spannend of ongemakkelijk voor je. Maar geen zorgen! Soa-testen bij de GGD zijn anoniem en gratis. Het wordt ook niet zomaar doorgegeven aan je ouders, zorgverzekering of huisarts. Zo kan jij je met een gerust hart laten testen op soa’s bij de GGD of huisarts.
Incubatietijd bij soa
Het is belangrijk om te weten dat er bij een soa bij vrouwen (en mannen) een incubatietijd geldt. Deze incubatietijd verwijst naar de periode tussen het moment van infectie en het optreden van de eerste symptomen. Tijdens deze incubatie-periode vermenigvuldigen de ziekteverwekkers zich in het lichaam en bereiden ze zich voor om symptomen te veroorzaken. De lengte van de incubatietijd varieert per seksueel overdraagbare aandoening.
Dit kan dan ook variëren van enkele dagen tot weken of zelfs maanden. Het lastige hieraan is dat een persoon tijdens de incubatietijd misschien nog geen symptomen ervaart, maar wel al besmettelijk is en de soa dus kan doorgeven aan anderen. Bij sommige soa’s krijg je zelfs weinig tot geen merkbare symptomen, zelfs na de incubatietijd. Dit worden a-symptomatische soa’s genoemd. Dit kan echter verschillen van persoon tot persoon. Daarom is het belangrijk om, als jouw seksueel gedrag risico’s met zich meebrengt, regelmatig een soa-test te doen.
Bescherm jezelf tegen een soa
We kennen allemaal de uitspraak “better safe than sorry” en daar kunnen we het maar beter mee eens zijn. Want laten we eerlijk zijn; niemand wil zich zorgen maken over ziektes na die nacht vol passie en heerlijke seks. Gelukkig zijn er verschillende manieren om jezelf te beschermen. Eigenlijk is er maar één manier om jezelf te beschermen tegen soa’s. De klassieker: het condoom. Deze rubberen redder beschermt je tegen ongewenste gasten.
Door het condoom worden jij en je bedpartner letterlijk door een stukje rubber van elkaar gescheiden en zijn jullie beide beschermt tegen soa’s. Dus gooi die excuses als “met condoom voel je minder van de seks” of “ik heb geen condoom bij me” uit de raam en zorg ervoor dat je altijd een paar rubberen redders in je nachtkastje of tasje hebt liggen. Zo ben je altijd voorbereid, want je weet nooit wat er op je pad komt. Dit is je eigen verantwoordelijkheid.
Veelvoorkomende soa bij vrouwen
Laten we eens dieper ingaan op seksueel overdraagbare aandoeningen. Want welke soort soa bij vrouwen komt vaak voor?
- Chlamydia: overdracht door onbeschermde vaginale, anale of orale seks met een geïnfecteerde partner.
- Gonorroe: overdracht door onbeschermde vaginale, anale of orale seks met een geïnfecteerde partner.
- Genitale herpes: overdracht door direct contact met herpes simplex virus (HSV) via geslachtsgemeenschap, orale seks of huid-op-huidcontact met en besmette partner.
- Syfilis: overdracht door direct contact met en syfilis zweer, dit gebeurt meestal door onbeschermde seks of het delen van naalden of ander injectiemateriaal.
- HIV/AIDS: overdracht door bloedcontact, dus ook door het delen van naalden of andere injectiematerialen of door onbeschermde seks met een besmet persoon.
- HPV: overdracht door huid-op-huidcontact tijdens vaginale, anale of orale seks.
- Hepatitis B: overdracht door bloedcontact via onbeschermde seks of het delen van naalden of ander injectiemateriaal.
Dit is een beknopt rijtje met wat soa’s die voorkomen, maar er bestaan nog veel meer soa’s bij vrouwen.
Soa bij vrouwen en de zwangerschap
Seksueel overdraagbare aandoeningen vormen een risico tijdens de zwangerschap. Soa’s kunnen namelijk aan de baby worden doorgegeven tijdens de zwangerschap en bij de bevalling. Sterker nog, alle soa’s op het bovenstaande lijstje kunnen worden doorgegeven aan de baby.
Dit is natuurlijk het laatste wat je wil. Het is dus belangrijk om hier goed op te letten als je van plan bent om zwanger te worden of als je zwanger bent. Want vervelende dingen als deze wil je natuurlijk ten alle tijden voorkomen. Het goede nieuws is wel dat met de juiste voorzorgsmaatregelen de meeste soa’s niet aan de baby zullen worden doorgegeven.
Wat merk je van een soa
Per soa zijn er verschillende symptomen waar je op kunt letten. Het is belangrijk om te weten dat sommige soa’s hele milde symptomen kunnen veroorzaken of zelfs a-symptomatisch kunnen zijn. Dit betekent dat sommige soa’s geen enkel symptoom geven en dus moeilijk merkbaar zijn in je lichaam. Mede daarom is het belangrijk om regelmatig een soa-test te doen. Zeker als je extra risico loopt. Er is altijd een professionele medische diagnose nodig om een soa vast te stellen.
Verschillende symptomen bij een soa
Per soort SOA zijn er verschillende symptomen waar je over het algemeen rekening mee kunt houden. Hieronder een beknopt lijstje van verschillende symptomen per soa:
- Chlamydia: abnormale vaginale afscheiding, pijn bij plassen, pijn tijdens de seks, buikpijn, bloed tussen menstruaties door.
- Gonorroe: meer vaginale afscheiding dan normaal, pijn bij het plassen en tijdens de seks, buikpijn, bloeden tussen menstruaties en soms zelfs vaginale bloedingen tijdens de geslachtgemeenschap.
- Genitale herpes: pijnlijke blaasjes of zweertjes op of rond de geslachtsdelen. Ook jeuk, branderigheid, pijnlijk urineren en gezwollen lymfeklieren kunnen voorkomen in de liesstreek. Koorts, spierpin en vermoeidheid zijn ook veelvoorkomend.
- Syfilis: begint vaak met een pijnloze zweer op de vagina, anus, mond of andere delen van het lichaam. Dit wordt vaak gevolgd door huiduitslag, koorts, gewichtsverlies, haaruitval en meer zweertjes. Onbehandelde syfilis wordt steeds erger.
- HIV/AIDS: start vaak met koorts, vermoeidheid, uitslag, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, keelpijn en zweren in de mond. Later kan het leiden tot gewichtsverlies, langdurige diarree, nachtelijk zweten, koorts, vermoeidheid, kortademigheid en frequente infecties.
- HPV: veel vrouwen ervaren geen symptomen bij HPV. Soms ontstaan er genitale wratten die eruit zien als kleine bultjes of bloemkoolachtige uitstulpingen op de geslachtsdelen.
Dit is geen uitgebreide lijst – er zijn andere soa’s en symptomen mogelijk. Het is altijd belangrijk om een dokter in te schakelen als je vermoedt dat je en seksueel overdraagbare aandoening hebt.
Geen symptomen maar wel een soa
A-symptomatische soa’s zijn seksueel overdraagbare aandoeningen die geen zichtbare tekenen of symptomen van een soa veroorzaken bij de geïnfecteerde persoon. Dit betekent dus dat iemand een soa kan hebben zonder zich er bewust van te zijn, omdat er zich geen typische tekenen van de ziekte vertonen.
De soa’s als chlamydia, gonorroe en trichomoniasis geven vaak geen symptomen. Dit is gevaarlijk, aangezien deze soa’s ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken als ze onbehandeld blijven. Het is dus belangrijk om, als je risico loopt door jouw seksuele activiteit, regelmatig te testen. Bijvoorbeeld ook als je recentelijk van (seks)partner bent veranderd of dit regelmatig doet.
Onbehandelde soa bij vrouwen
Onbehandelde soa’s kunnen, zeker bij vrouwen, gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Het is dus belangrijk om soa’s tijdig te herkennen en te behandelen. We benoemen hieronder welke risico’s een onbehandelde soa met zich meebrengt.
- Bekkenontstekingsziekte (PID): dit treedt op wanneer de soa zich naar de baarmoeder(hals), eileiders en eierstokken verspreidt. Dit kan leiden tot ernstige ontstekingen en littekenvorming. Dit kan zorgen voor chronische pijn, onvruchtbaarheid en buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
- Onvruchtbaarheid: een soa bij vrouwen als chlamydia en gonorroe kan onvruchtbaarheid veroorzaken bij vrouwen wanneer deze onbehandeld blijven. Deze soa’s kunnen de eileiders namelijk beschadigen waardoor eicellen niet goed kunnen worden vervoerd.
- Miskramen en zwangerschapscomplicaties: sommige soa’s zoals chlamydia kunnen het risico op miskramen, vroeggeboorte en andere problemen tijdens de zwangerschap verhogen. Ook kunnen soa’s de placenta en het baarmoederslijmvlies aantasten wat gevaarlijk is voor de foetus bij zwangerschap.
- Verhoogd risico op HIV en andere infecties: een onbehandelde soa bij vrouwen verzwakt het immuunsysteem waardoor je meer kans hebt op infecties en virussen die je lichaam binnendringen, zo ook HIV.
- Chronische pijn: een onbehandelde soa bij vrouwen kan zorgen voor chronische pijn in het bekkengebied en andere problemen zoals urineweginfecties, vaginale bloedingen en ontstekingen.
Dit is dus allemaal echt geen pretje en kan jouw dagelijkse leven enorm beïnvloeden.
Het belang van controles
Het is dus belangrijk om voor jezelf na te gaan of jij risico loopt met jouw seksuele activiteit. Heb jij veel verschillende bedpartners of ben je recentelijk van bedpartner veranderd? Laat je dan even testen! Vroegtijdige opsporing van een soa bij vrouwen is belangrijk om bovengenoemde complicaties te voorkomen.
Zeker als vrouw zijnde, omdat je een hele vruchtbaarheidsfabriek en babyfabriek in je lichaam hebt zitten die je toch echt niet in gevaar wil brengen. Doe bij twijfel altijd een soa-test of soms gewoon uit voorzorg en zorg op deze manier voor vroegtijdige detectie en behandeling.
Extra risicofactoren
Er zijn verschillende factoren die er voor kunnen zorgen dat jij extra risico loopt om een soa op te lopen. Uiteraard is onbeschermde seks daar één van. Wanneer je geen condoom gebruikt is er geen barrière om soa’s te ontwijken. Ook het hebben van meerdere seksuele partners zorgt voor een hoger risico, je hoeft namelijk maar in direct contact te komen met één geïnfecteerd persoon en je hebt misschien een soa aan je broek hangen.
Ook wanneer je al eerder een soa hebt gehad, is de kans dat je een nieuwe soa oploopt groter. Een soa bij vrouwen zoals herpes en hiv kunnen niet worden genezen en zullen altijd in je lichaam aanwezig zijn. Oer het algemeen lopen jongeren en jongvolwassenen meer risico om een soa op te lopen, omdat zij de neiging hebben tot meer risicovol gedrag en minder ervaring hebben met veilige seks.
Andere manieren om extra risico te lopen op een soa is drugsgebruik waarbij er bijvoorbeeld injectienaalden gedeeld worden. Dit kan ook leiden tot overdracht van infecties. Ook de plek waar je seks hebt kan meespelen. Omgevingen zoals sekswerk of seks op plekken met beperkte toegang tot gezondheidszorg kan ook extra risico’s met zich meebrengen.
Preventie methoden
Door het nemen van de juiste voorzorgsmaatregelen kun je het risico op een soa bij vrouwen aanzienlijk verkleinen. Het belangrijkste hulpmiddel hiervoor is het condoom. Het condoom zorgt letterlijk voor een barrière tussen jou en je sekspartner. Of het nu gaat om vaginale, anale of orale seks, het gebruik van een condoom is van groot belang. Het gebruik van (extra) glijmiddel is ook verstandig, zodat er minder kans is dat het condoom scheurt.
Daarnaast zin er ook vaccinaties die kunnen helpen om het risico op bepaalde soa’s te verminderen. Denk hierbij aan vaccinaties tegen hepatitis B en HPV, waarvoor je je bij de GGD kunt vaccineren. Maar ook het beperken van je sekspartners en niet zomaar intiem worden met een onbekende zorgt voor het verkleinen van het risico op een soa bij vrouwen.
Soa’s en zwangerschap
Een soa bij vrouwen kan tijdens de zwangerschap ernstige risico’s met zich meebrengen voor zowel de moeder als voor de baby. Zo kunnen soa’s overgedragen worden van moeder op het kind tijdens de zwangerschap, bevalling of borstvoeding. Soa’s als hiv en syfilis kunnen zelfs de placenta passeren en de foetus infecteren. Chlamydia en gonorroe kunnen tijdens de bevalling aan de baby worden overgegeven wanneer de baby zich in het geboortekanaal bevindt.
Een soa bij vrouwen kan ernstige gevolgen hebben voor de baby zoals laag geboortegewicht, vroeggeboorte, longontsteking, ooginfectie en zelfs hersenbeschadiging. Maar ook bij de moeder kunnen zwangerschapscomplicaties zoals miskramen en ontstekingen zich voordoen. Het is belangrijk om verstandig om te gaan met seksueel contact tijdens de zwangerschap en zo nodig regelmatig te testen. Je wilt natuurlijk een gezonde zwangerschap.
Behandeling en ondersteuning bij soa
Het behandelen van een seksueel overdraagbare aandoening is essentieel om de infectie te bestrijden en de symptomen te verlichten. Door behandeling kun je verdere verspreiding van de soa bij vrouwen voorkomen. Een soa wordt over het algemeen behandeld met medicatie zoals antibiotica, antivirale middelen of antischimmelmedicatie. Dit is natuurlijk afhankelijk van het type soa. Het is belangrijk om naar de dokter of zorgverlener te gaan voor de juiste diagnose en behandeling.
Een vroegtijdige diagnose is belangrijk en vermindert het risico op vervelende complicaties en verdere verspreiding. Wanneer je hebt ontdekt dat je een soa hebt is het belangrijk om je (seksuele) partner op de hoogte te stellen. Zo kunnen zij zich ook laten testen en eventueel behandelen en wordt er voorkomen dat de soa zich verder verspreidt. Emotionele ondersteuning kan soms ook belangrijk zijn, bijvoorbeeld wanneer je last hebt van bepaalde angsten of als je behoefte hebt aan meer informatie over jouw diagnose. Deze hulp kun je krijgen via je zorgverlener of de GGD. Zorg dat je altijd alert bent en blijft op soa’s.
Feiten en fabels over soa’s
Laten we eens kijken naar verschillende feiten en fabels die zich de ronde doen over de soa bij vrouwen.
Fabel: Alleen mensen met veel seksuele partners kunnen een soa krijgen. Feit: Iedereen die seksueel actief is loopt risico op een soa, ongeacht het aantal partners.
Fabel: Je kunt een soa bij vrouwen herkennen aan symptomen. Feit: Niet alle soa’s kun je herkennen aan symptomen, sommige soa’s zijn asymptomatisch en kun je dus niet merken.
Fabel: Het hebben van een soa betekent dat je onhygiënisch bent. Feit: een soa bij vrouwen heeft helemaal niets te maken met hygiëne. Ze worden veroorzaakt door organismen via seksuele contact.
Fabel: Je kunt een soa krijgen door een openbaar toilet te gebruiken. Feit: Soa’s worden in principe niet verspreid door het gebruik van openbare toiletten. Ze worden voornamelijk verspreid door onbeschermd seksueel contact.
Fabel: Je kunt geen soa krijgen door orale seks. Feit: Ook via orale seks kun je een soa oplopen. Orale seks, zoals pijpen, is dus ook belangrijk om met condoom te doen.
Het belang van educatie
Hoewel soa’s voor veel mensen een onderwerp is waar ze misschien liever niet over praten, is juist bij dit onderwerp educatie en bewustwording van groot belang. Het communiceren van de juiste informatie over preventie, symptomen, diagnose en behandeling kan helpen om angst en onbegrip rondom een soa bij vrouwen te verminderen. Wees dus niet bang en durf te praten. Zorg dat je altijd alert bent en goed op je lichaam past, je hebt er immers maar één!